Per 1 januari 2020 treedt de Wet Normalisering Rechtspositie Ambtenaren in werking. Uitgangspunt daarbij is dat de arbeidsverhoudingen bij de overheidswerkgevers uiteindelijk gelijk moeten zijn aan de arbeidsverhoudingen in het bedrijfsleven.
Van eenzijdige aanstelling naar tweezijdige arbeidsovereenkomst
De ambtenaar heeft vanaf 1 januari 2020 geen eenzijdige aanstelling meer, maar een arbeidsovereenkomst. Zo kunnen ambtenaren met hun werkgever onderhandelen over de voorwaarden van hun arbeidsovereenkomst. Een aantal arbeidsvoorwaarden kunnen (ook) worden vastgelegd in een cao. Zo blijft voor alle ambtenaren een gelijke situatie gehandhaafd. Ambtenaren zullen dus niet meer onder een speciale rechtspositieregeling vallen zoals ARAR of CAR- UWO.
De arbeidsvoorwaarden van ambtenaren veranderen niet door de nieuwe wet. Onder meer salaris en vakantiedagen blijven in de arbeidsovereenkomst zoals ze zijn. In nieuwe cao’s kunnen werkgevers en vakbonden wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden afspreken.
Voor ambtenaren die voor 1 januari 2020 in dienst zijn wordt de eenzijdige aanstelling automatisch omgezet naar een tweezijdige arbeidsovereenkomst.
Invoering preventieve ontslagtoets; van bestuursrechter naar kantonrechter
In plaats van het indienen van bezwaren tegen een ontslag en beroep bij de bestuursrechter zal de gehele rechtsbescherming tegen ontslag in handen van de kantonrechter worden gelegd. Pas nadat de kantonrechter toestemming heeft gegeven voor ontslag kan de ambtenaar ontslagen worden. Daarbij geldt bovendien een opzegtermijn en zijn onder meer de bepalingen met betrekking tot een transitievergoeding van toepassing alsmede de wettelijke verhoging bij te late loonbetaling.
Term ambtenaar blijft
De term ‘ambtenaar’ en de ambtelijke status verdwijnen niet. Iedere medewerker in overheidsdienst blijft ambtenaar. Er blijven speciale regels voor ambtenaren bestaan. Deze zullen worden vastgelegd in een nieuwe ambtenarenwet. Daarin zullen zaken geregeld worden zoals; de verplichting om andere functies te melden en het verbod om giften aan te nemen, en het afleggen van de eed of de belofte.
Voor de politie, defensie en rechterlijke macht heeft de WNRA geen gevolgen. In deze sectoren blijft de bestaande ambtelijke rechtspositie van kracht evenals voor publieke ambtsdragers en bestuurders van een openbaar lichaam of zelfstandig bestuursorgaan.